Spis treści Dlaczego Malta dla rodzin? Rzeczywistość poza pocztówkami Szkoły na Malcie: Jak działa system edukacji i jak dobrze wybrać Mieszkanie z rodziną na Malcie: Od poszukiwań do wprowadzenia się Integracja na Malcie: Jak Ty i Twoje dzieci naprawdę się odnajdziecie Praktyczne planowanie rodziny: Budżet, terminy, pierwsze kroki Typowe pułapki i jak ich uniknąć Najczęściej zadawane pytania Dlaczego Malta dla rodzin? Rzeczywistość poza pocztówkami Powiem to wprost: Malta z rodziną to nie przedłużone wakacje. Między instagramowymi zachodami słońca a codziennością są czasem przepaści – i właśnie dlatego to miejsce sprawdza się dla wielu międzynarodowych rodzin. Rzeczywistość na Malcie dla rodzin: Czego naprawdę się spodziewać Po trzech latach na wyspie znam już obie strony medalu. Malta daje rodzinom realne korzyści: członkostwo w UE bez bariery językowej (angielski jest językiem urzędowym), śródziemnomorski klimat zapewniający witaminę D przez cały rok i niedużą powierzchnię wyspy, przez co wszystko jest w zasięgu ręki. Ale – to ważne – Malta stała się również głośna, zatłoczona i droga. Infrastruktura ledwo nadąża za tempem wzrostu. Co to oznacza dla Ciebie? W korku spędzisz więcej czasu, niż się spodziewasz. Czynsze od 2020 roku prawie się podwoiły. I tak, słynny maltański luz potrafi się objawić jako za tydzień, może, gdy czekasz na fachowca. Dla jakich rodzin Malta naprawdę się sprawdzi Malta najlepiej odpowiada rodzinom, które: – Pracują zdalnie lub mają zlecenia międzynarodowe – Cenią elastyczność bardziej niż rutynę – Mają dzieci otwarte na nowe języki – Dysponują stabilnym dochodem od min. 4.000€ na rękę – Wolą życie miejskie od wiejskiego Krótka rzeczywistość: Rodzina Weberów z Monachium, dwójka dzieci (8 i 12 lat) – przeprowadzili się tu w 2023. Ich uczciwy bilans po roku: Dzieci płynnie mówią po angielsku, cały rok chodzimy na plażę, ale płacimy 2.800€ za 3-pokojowe mieszkanie w Sliemie, które w Monachium kosztowałoby nas 1.800€. Ukryte koszty życia rodzinnego na Malcie Rodzaj wydatku Malta (miesięcznie) Niemcy/Austria (porównanie) 3-pokojowe mieszkanie (centrum) 2.200-3.000€ 1.500-2.200€ Prywatna szkoła (za dziecko) 300-800€ 200-500€ Samochód (utrzymanie/ubezp.) 400-600€ 300-450€ Artykuły spożywcze (rodzina) 800-1.200€ 600-900€ Zajęcia dla dzieci 200-400€ 150-300€ O czym pamiętać przy tych liczbach: wyższe koszty nieco równoważą niższe podatki (dla obywateli UE często 15-25%) i brak codziennych dojazdów do pracy. Ale kalkuluj realistycznie. Szkoły na Malcie: Jak działa system edukacji i jak dobrze wybrać Maltański system edukacji to mieszanka brytyjskiego dziedzictwa, lokalnych tradycji i międzynarodowości. Jako rodzic masz tu więcej opcji, ale i więcej decyzji do podjęcia. Maltański system szkolny w skrócie Na Malcie wykształcił się system trójjęzyczny: maltański (Malti, język narodowy), angielski (język urzędowy) i często włoski lub inny język UE. Twoje dzieci automatycznie staną się wielojęzyczne – ogromny atut na przyszłość. Trzy typy szkół na Malcie: Szkoły państwowe: Bezpłatne, ale głównie po maltańsku Szkoły kościelne: Dofinansowane, często dwujęzyczne (maltański/angielski), z tłem religijnym Szkoły prywatne (independent): Płatne, najczęściej międzynarodowe, dominuje angielski Szkoły międzynarodowe na Malcie: realny wybór dla rodzin z UE Bądźmy szczerzy: Jeśli przyjeżdżasz z Niemiec, Austrii czy Szwajcarii, Twoje dzieci najpewniej trafią do szkoły międzynarodowej. Najważniejsze opcje: Szkoła Program nauczania Koszt miesięczny Cechy szczególne QSI International School Amerykański 450-650€ Małe klasy, silna społeczność Verdala International School Cambridge/IB 500-800€ Duży kampus, wysoki poziom St. Catherines High School Brytyjski 300-500€ Lokalna szkoła z międzynarodowym akcentem San Anton School Cambridge 400-600€ Tradycyjna, bardzo brytyjska Rekrutacja i listy oczekujących: jak się dostać Tu robi się poważnie – popularne szkoły często mają długie listy oczekujących. Moja rada: aplikuj 6-12 miesięcy z wyprzedzeniem. Typowy proces rekrutacji: 1. Aplikacja online z ostatnimi 2 świadectwami 2. Rozmowa z dyrekcją (często możliwa przez wideo) 3. Test przyjęciowy (zależny od wieku dziecka) 4. Lista oczekujących lub bezpośrednia oferta miejsca 5. Opłata rejestracyjna (zwykle 500-1000€) + pierwsza rata Wskazówka: Wiele szkół preferuje rodziny już mieszkające na Malcie. Warto zorganizować wizytę zapoznawczą z odwiedzinami szkół przed przeprowadzką. Niemiecka Szkoła Malta: Pełnowymiarowa alternatywa Od 2020 na Malcie działa Niemiecka Szkoła Międzynarodowa. To doskonałe rozwiązanie, jeśli planujesz powrót do Niemiec lub chcesz, aby dziecko zdobyło niemieckie świadectwo. Koszt: 600-900€ miesięcznie Program nauczania: Niemieckie z międzynarodowym akcentem Języki: Niemiecki, angielski, maltański Lokalizacja: Ta Xbiex (bardzo centralnie) Warto wiedzieć: szkoła jest jeszcze młoda i dynamicznie się rozwija. To oznacza dużą elastyczność i indywidualne podejście, ale mniej ustabilizowaną strukturę niż stare szkoły międzynarodowe. Mieszkanie z rodziną na Malcie: Od poszukiwań do wprowadzenia się Maltański rynek nieruchomości to osobna przygoda. Jako rodzina potrzebujesz przestrzeni, dobrej lokalizacji i budżetu, którego nie wyczerpiesz po trzech miesiącach. Oto moja szczera instrukcja dla Ciebie. Najbardziej przyjazne rodzinom okolice na Malcie Malta jest mała, ale wybór okolicy ma ogromne znaczenie dla codzienności rodziny. Wyspę rozdzielam według typów rodzin: Dla nowych międzynarodowych mieszkańców: – Sliema/St. Julians: Centrum, otoczenie międzynarodowe, ale bardzo drogo (2.500-3.500€ za 3 pokoje) – Gzira/Msida: Trochę taniej, dobra komunikacja, wielu studentów – Swieqi/San Gwann: Spokój, więcej miejsca, dobre szkoły w pobliżu Dla rodzin z większym budżetem: – Attard/Balzan: Beverly Hills Malty, duże domy, międzynarodowa społeczność – Mosta: Centralna lokalizacja, dobry stosunek ceny do jakości – Mellieha: Północ, cicho, ale dłuższe dojazdy Dla oszczędnych: – Zebbug/Siggiewi: Autentyczna Malta, niższe czynsze – Birgu/Cospicua: Historyczne dzielnice, mniej turystów Szukasz mieszkania na Malcie? Praktyczne podejście Zapomnij o niemieckim porządku i punktualności – na Malcie szukanie mieszkania wygląda zupełnie inaczej. Survival-guide: Działające platformy online: – Property.com.mt: Największy wybór, ale wiele ofert już nieaktualnych – Grupy Facebook: Rental Apartments Malta, Expats in Malta – najświeższe ogłoszenia – Dhalia.com.mt: Lokalna strona z dobrymi filtrami – Frank Salt/RE/MAX: Tradycyjni agenci obsługujący po angielsku Maraton oglądania: na co się przygotować Nie będę słodzić: oględziny mieszkań bywają tu frustrujące. Zaplanuj 2-3 tygodnie i nawet 4-5 spotkań dziennie. Lista sprawdzająca przy oględzinach: Sprawdź ciśnienie wody w każdym pomieszczeniu (latem często są problemy!) Klimatyzacja – bez niej w lecie nie dasz rady Prędkość internetu (jeśli praca zdalna) Parking – nie lekceważ tego Pocłuchaj sąsiadów – maltańskie rodziny są głośne Windę (jeśli jest): czy działa przy braku prądu? Umowy najmu na Malcie: Negocjuj i rozum, co podpisujesz Maltańskie umowy najmu rządzą się swoimi prawami. Najważniejsze punkty: Parametr umowy Standard na Malcie Możliwość negocjacji Kaucja 2-3 czynsze Mała, zwyczajowo gotówka Okres wypowiedzenia 1-3 miesiące Możliwe negocjacje przy dłuższych kontraktach Podwyżki czynszu 2-5% rocznie Można ograniczyć przy kontrakcie 2+ lat Opłaty dodatkowe Najczęściej wyłączone Czasem można włączyć w czynsz Umeblowanie Zwykle częściowo umeblowane Sprecyzuj szczegóły Ważna wskazówka: Wszystko potwierdzaj na piśmie. Słowne obietnice na Malcie mają niewielką wartość prawną. Ukryte koszty mieszkania Oto wydatki, których nie znajdziesz w żadnym ogłoszeniu: Opłaty wspólnotowe: 50-150€ mies. za utrzymanie budynku Woda/prąd: 150-300€ latem (klimatyzacja!) Internet: 30-50€ za sensowną prędkość Parking: 80-200€ ekstra, jeśli dostępny Prawnik: 200-500€ za analizę umowy Moja zasada: dolicz 25-30% do bazowego czynszu – wtedy będziesz mieć realistyczny obraz. Integracja na Malcie: Jak Ty i Twoje dzieci naprawdę się odnajdziecie Integracja na Malcie jest jak tutejsza pogoda: raz nieprzewidywalna, ale jeśli zagra – to na całego. Po trzech latach mogę powiedzieć: warto, ale trzeba działać aktywnie. Zrozumieć maltańską mentalność Maltańczycy są zasadniczo przyjaźni dla obcokrajowców, ale prawdziwe przyjaźnie nie powstają w jeden dzień. Panuje tu mentalność małej wyspy – wszyscy się znają, nowe osoby są obserwowane. Co ważne dla rodziny: – Maltańczycy są bardzo rodzinni – dzieci otwierają drzwi – Cierpliwość popłaca – po 6-12 miesiącach pojawią się zaproszenia – Religia ma większe znaczenie niż w Europie Środkowej – Sąsiedztwo jest ważne – inwestuj w rozmowy na małe tematy Pokonać bariery językowe: Angielski to za mało Tak, angielski jest urzędowy. Nie, nie wystarczy do prawdziwej integracji. Nauka maltańskiego to okazanie szacunku i klucz do serc. Strategia nauki języka: Dzieci: Uczą się maltańskiego automatycznie w szkole i od rówieśników Dorośli: Podstawowy kurs Malti w Institute for Tourism Studies Wspólnie cała rodzina: Oglądajcie lokalne programy TV (TVM2 ma napisy) Praktycznie: Robienie zakupów po maltańsku – sprzedawcy są bardzo wyrozumiali Znajdź społeczność: Od grup expat po lokalne stowarzyszenia Na Malcie tętni życie międzynarodowej społeczności, ale mocne są też lokalne więzi. Korzystaj z obu światów. Społeczność międzynarodowa: – Expats in Malta (Facebook): 25 000+ członków, bardzo aktywna grupa – International Womens Club Malta: miesięczne spotkania, świetna organizacja – Malta International Football Club: sport integruje, też dla dzieci – Beach cleanups: regularne wydarzenia ekologiczne dla wszystkich narodowości Integracja z lokalsami: – Komitety Festa: każde miasteczko ma swoje święto – pomagając, poznasz ludzi – Kluby muzyczne: bardzo tradycyjne, ale otwarte na nowych – Local Councils: spotkania rad gminy – może nudne, ale wartościowe informacyjnie – Neighborhood Watches: społeczność i bezpieczeństwo w jednym Znajdź przyjaciół: Realistyczne strategie dla dorosłych Zawieranie przyjaźni jako dorosły jest trudne wszędzie – na Malcie też. Oto co działa: Przez dzieci: Odbiory ze szkoły – prawdziwa kopalnia kontaktów. Inni rodzice szukają znajomych tak samo jak Ty. Zainteresowania i sport: – Tennis/Padel: Malta Tennis Federation – kluby w każdej części wyspy – Diving: Społeczność nurkowa jest bardzo zgrana i pomocna – Bieganie: Malta Marathon Club – cotygodniowe treningi – Kursy gotowania: Sicilian Food Academy – zajęcia grupowe Opieka nad dziećmi i zajęcia: Budowanie sieci wsparcia Maltańskie rodziny mają często dziadków tuż obok – Ty nie. Oto jak zbudować własną sieć wsparcia: Wiek dziecka Zajęcia Koszt (miesięcznie) Potencjał integracji 3-6 lat Zajęcia ruchowe, pływanie 80-150€ Wysoki – rodzice czekają razem 7-12 lat Piłka nożna, tenis, drama club 60-120€ Średni – wspólne odbiory dzieci 13+ lat Koszykówka, harcerstwo, muzyka 40-100€ Niski – dzieci coraz bardziej samodzielne Czy się zintegrowaliście? Oznaki Wiesz, że się odnalazłeś, gdy: – Dzieci śnią już po maltańsku – Dostajesz zaproszenie do Band Clubu – Sprzedawca warzyw odkłada Ci najlepsze pomidory – Dyskutujesz o maltańskiej polityce (i zaczynasz się irytować) – Nie wzdrygasz się na fajerwerki podczas Festa Realistyczny harmonogram: – 1-3 miesiąc: Tryb przetrwania, wszystko nowe – 4-8 miesiąc: Pierwsze powierzchowne znajomości – 9-18 miesiąc: Powstają prawdziwe przyjaźnie – 2. rok+: Czujesz się jak u siebie, ale tęsknota za krajem zostaje Praktyczne planowanie rodziny: Budżet, terminy, pierwsze kroki Czas na liczby, fakty i konkrety. Po trzech latach maltańskiej rzeczywistości znam już ukryte koszty i pułapki czasowe. Oto Twój masterplan. Budżet bez złudzeń: Ile kosztuje Malta z rodziną Podaję trzy realistyczne scenariusze budżetowe, wszystkie oparte na prawdziwych rodzinach: Oszczędna rodzina (2 dorosłych, 2 dzieci): Obszar wydatków Miesięcznie Rocznie Uwagi Czynsz (3 pokoje, Mosta/Zebbug) 1.800€ 21.600€ Nie centrum, ale przyjazne dla rodzin Czesne (za dziecko) 600€ 7.200€ Szkoły państwowe z dopłatą Żywność 800€ 9.600€ Mieszanka Lidl/Welbees Transport 400€ 4.800€ Jeden samochód, komunikacja publiczna Zdrowie/ubezpieczenie 300€ 3.600€ Prywatne ubezpieczenie zdrowotne Rekreacja/zajęcia 400€ 4.800€ Sport, wycieczki, kino Suma 4.300€ 51.600€ Minimum do sensownego życia Komfortowa rodzina (2 dorosłych, 2 dzieci): – Czynsz: 2.800€ (centrum, Sliema/Swieqi) – Szkoły: 1.200€ (międzynarodowe) – Inne wydatki: +30% do wersji budżetowej – Całość: ok. 6.500€ miesięcznie Rodzina premium: – Czynsz: 4.000€+ (penthouse/willa) – Szkoły: 1.600€ (topowe szkoły międzynarodowe) – Lifestyle: 2.000€+ (restauracje, podróże, premium zajęcia) – Razem: 9.000€+ miesięcznie Idealny moment na przeprowadzkę: dobre wyczucie czasu Przeprowadzka z rodziną na Maltę to jak szachy – planuj kilka ruchów wprzód. Najlepsze terminy według priorytetów: Sierpień/wrzesień: Początek roku szkolnego, najlepsze szanse na szkołę, ale najcieplej i najwyższe ceny wynajmu Styczeń/luty: Najspokojniej, tańsze mieszkania, ale środek roku szkolnego Maj/czerwiec: Przyjemna pogoda, koniec roku szkolnego, ceny średnie Insider tip: Najlepiej planować przeprowadzkę w maju, wakacje na adaptację, start szkoły we wrześniu. Dzieci mają czas na aklimatyzację. Pierwsze kroki: Maltańska checklista rodzinna 6 miesięcy przed przeprowadzką: Złożyć wnioski do szkół (listy rezerwowe!) Szczegółowo zaplanować budżet Wyjaśnić sprawy podatkowe Pierwszy rekonesans mieszkaniowy online Ustalić sytuację zawodową (korzystać z swobody UE) 3 miesiące przed przeprowadzką: Zaplanować inspekcje mieszkań (wyjazd na Maltę!) Zamówić firmę przeprowadzkową z doświadczeniem maltańskim Kupić ubezpieczenie zdrowotne na Maltę Zwierzęta: wyrobić EU-paszport Wystąpić o międzynarodowe prawa jazdy Miesiąc przed przeprowadzką: Ostatecznie podpisać umowę najmu Wpłacić kaucję (często gotówką na miejscu) Ostateczna rejestracja w szkole Uregulować wymeldowanie w DE/AT/CH Zorganizować bankowość przejściową (konto w UE) Maraton biurokratyczny: Co Cię czeka w pierwszych miesiącach Malta kocha papierologię – ale jeśli zrobisz to w dobrej kolejności, pójdzie sprawnie. Oto lista priorytetów: Tydzień 1-2 (zaraz po przyjeździe): Residence Card (Identity Malta – możliwe online) Karta SIM (Vodafone/Go/Melita – pakiety rodzinne) Konto bankowe (HSBC/BOV – przyjazne dla UE) Rejestracja prądu/wody (Enemalta/Water Services Corporation) Tydzień 3-4: Ubezpieczenie społeczne (Department of Social Security) Rejestracja podatkowa (Inland Revenue Department) Zapisanie dzieci do szkół (nawet jeśli miejsce już zarezerwowane) Import/zakup auta (Transport Malta) Miesiąc 2-3: Lekarz rodzinny (ważny na profilaktykę dzieci) Sprawdzenie lokalnych ubezpieczeń (dom/auto) Kontakt z urzędem gminy (Local Council) Plan finansów: Podatki, bankowość i oszczędzanie System podatkowy Malty może być atrakcyjny dla rodzin z UE – jeśli jest dobrze wykorzystany. Podstawy podatków dla rodzin: – Obywatele UE: Zwykle 15-35% w zależności od dochodu – Status Non-Dom: Dla zamożnych rodzin – 15% od dochodów na Malcie – Koszty opieki nad dziećmi: Częściowo odliczane od podatku – Szkoły: Prywatne nie są odliczane; państwowe z dopłatą – czasem można odliczyć Ważna uwaga: Zainwestuj w maltańskiego doradcę podatkowego. Wydatek 500-800€ uchroni Cię przed dużo większymi stratami. Strategia bankowa: 1. Okres przejściowy: Zachowaj konto w UE (6-12 miesięcy) 2. Lokalnie: Główne konto maltańskie (HSBC/BOV/Banif) 3. Międzynarodowo: Banki internetowe do transferów (Revolut/N26) 4. Oszczędzanie: Na Malcie nie ma podatku majątkowego – długoterminowo duży atut Typowe pułapki i jak ich uniknąć Po trzech latach na Malcie i dziesiątkach rozmów z innymi rodzinami znam już klasyczne błędy na starcie. Oto największe pułapki – i jak je sprytnie ominąć. Pułapka czynszowa: Dlaczego tanie mieszkania okazują się drogie Najczęstszy błąd rodzin: wybierają najtańsze mieszkanie, potem żałują przez wiele miesięcy. Typowe tanie-pułapki: – Mieszkania bez klimatyzacji: Latem nie do zamieszkania, montaż to min. 2.000€ – Dach bez izolacji: Zmienia się w saunę, koszty prądu rosną – Stara elektryka: Ciągłe awarie, ryzyko dla dzieci – Brak parkingu: Codziennie 30-min. na szukanie miejsca – Głośne kamienice: Maltańskie rodziny są hałaśliwe, nerwy zszargane Moja zasada 300€: Lepiej dopłać 300€ za dobre mieszkanie niż męczyć się pół roku. Twój czas i spokój są tego warte. Pułapka szkolna: Listy oczekujących i złudne obietnice Wiele rodzin nie docenia, jak trudno zdobyć miejsce w dobrej szkole na Malcie. Typowe błędy szkolne: – Za późna aplikacja: Zobaczymy w sierpniu – wtedy miejsc już nie ma – Tylko jedna szkoła na radarze: Miej zawsze 2-3 alternatywy – Zaufanie ustnym deklaracjom: Liczą się tylko pisemne potwierdzenia – Niedoszacowany dojazd: 45 min. do szkoły to na Malcie norma – Pomijanie ukrytych kosztów: Mundurki, książki, wyjścia – nawet 1.000€ ekstra Mój plan awaryjny: Jeśli wszędzie odmawiają – w październiku/listopadzie często zwalniają się miejsca gdy inne rodziny wyjeżdżają. Pułapka integracji: Bańka expatów vs. lokalna społeczność Społeczność expatów na Malcie jest wygodna – ale może być pułapką. Oznaki bańki expatów: – Po 6 miesiącach znasz tylko Niemców/Austriaków – Twoje dzieci nie mają maltańskich kolegów – Chodzisz tylko do międzynarodowych restauracji – Ciągle narzekasz na tych Maltańczyków – Po roku już planujesz powrót Jak przebić bańkę: 30% kontaktów z lokalsami – minimum Zaangażuj się w lokalne hobby lub wolontariat Zapisz dzieci do maltańskiego klubu sportowego Naucz się podstaw Malti – to szacunek i otwartość Uczestnicz w lokalnych świętach (każde miasteczko coś organizuje) Pułapka biurokracji: Niewidoczne trudności Malta to UE – ale działa tu wszystko po swojemu. Typowe koszmary biurokratyczne: – Karta rezydenta: Często 3-6 miesięcy czekania zamiast 4 tygodni – Konto bankowe: Niemiecki porządek spotyka maltański luz – Import auta: Dokumenty tylko po maltańsku, ukryte opłaty – Rejestracja podatkowa: Terminy są święte, kary wysokie – Szkolna papierologia: Poświadczenia, tłumaczenia, apostille – papierologia! Strategia przetrwania: Zapas czasu: Wszystko trwa dwa razy dłużej niż zapowiadano Lokalna pomoc: Prawnik/doradca do trudnych przypadków Zbierz wszystkie papiery z kraju: Przetłumaczone poświadczenia Cierpliwość: Maltańscy urzędnicy są mili, ale nie spieszy im się Pułapka letnia: Nieoszacowane upały i koszty Maltańskie lato to często szok dla mieszkańców środkowej Europy. Letnia rzeczywistość, która może zaskoczyć: – Koszty prądu: 300-500€ w lipcu/sierpniu tylko za klimatyzację – Brak wody: Czasem przez kilka dni w ogóle nie ma bieżącej wody – Udar upału: 35°C+ przez tygodnie – wyzwanie zwłaszcza dla małych dzieci – Chaos turystyczny: Plaże przepełnione, korki, ceny w górę – Ucieczka do kraju: Wiele rodzin wyjeżdża z Malty w lipcu/sierpniu Strategia przetrwania latem: Budżetuj na klimatyzację Zleć montaż własnego zbiornika na wodę Stwórz zacienione miejsce w ogrodzie/na balkonie Wykorzystuj poranki na aktywności Planuj urlop w kraju pochodzenia w środku lata Pułapka powrotu: Zapomniana exit-strategia Nikt nie lubi myśleć o porażce – ale strategia wyjazdu z zagranicy to must have. Typowe powody powrotu: – Dzieci nie odnajdują się w nowym miejscu – Relacje cierpią przez stres – Praca zmienia się niekorzystnie – Nasilająca się tęsknota za domem – Problemy finansowe Mądre planowanie powrotu: Rok próbny: Pierwsza umowa tylko na 12 miesięcy Dbaj o kontakty w kraju: Nie zrywaj sieci wsparcia Finansowa poduszka: Odłóż min. 6 miesięcy kosztów przeprowadzki Zgodność systemów szkolnych: Niemiecka/międzynarodowa szkoła lub dyplomy Coroczna ocena: Uczciwie sprawdzaj, co działa, co nie Moja szczera opinia: 30% rodzin wraca w ciągu pierwszych dwóch lat. To całkiem normalne i żaden wstyd. Malta nie jest dla każdego – i to w porządku. Najczęściej zadawane pytania Ile kosztuje przeprowadzka rodzinna na Maltę – minimum? Żeby czteroosobowa rodzina mogła żyć na Malcie na sensownym poziomie, potrzebujesz minimum 4.300€ miesięcznie. Do tego koszty przeprowadzki 8.000-15.000€ i koszty startowe (kaucje, szkoła, urządzenie mieszkania) ok. 10.000€. Przygotuj min. 25.000€ na start. Czy moje dzieci muszą uczyć się maltańskiego? W szkołach międzynarodowych maltański jest zwykle opcjonalny, w państwowych obowiązkowy. I tak warto – okazuje się szacunek, ułatwia integrację, a dzieci chłoną język od rówieśników. Podstawowy poziom Malti zupełnie wystarczy na co dzień. Jak długo trwa, zanim poczujemy się zintegrowani? Realistyczny scenariusz: 3-6 miesięcy tryb przetrwania, 6-12 miesięcy pierwsze relacje, 12-24 miesiące – prawdziwa integracja. Rodziny z dziećmi integrują się zwykle szybciej, bo dzieci ułatwiają kontakty. Czy Malta jest bezpieczna dla rodzin z dziećmi? Malta jest bardzo bezpieczna – wskaźnik przestępczości niższy niż w Niemczech. Największe ryzyka: drogi (maltańscy kierowcy są… wyjątkowi) i upały. Dzieci mogą tu dorastać bezpieczniej niż w dużym niemieckim mieście. Czy można zabrać do Malty swoje niemieckie/austriackie auto? Tak, ale to drogie i skomplikowane. Jako obywatel UE możesz jeździć własnym autem przez 6 miesięcy, potem trzeba je zarejestrować. Koszt: 200-500€ plus lokalne ubezpieczenie. Często sprzedaż i zakup auta na Malcie jest tańszy. Jak działa opieka zdrowotna dla rodzin z UE? Z kartą zdrowia UE masz dostęp do państwowej opieki zdrowotnej. Jest w porządku, ale czas oczekiwania bywa długi. Rodziny międzynarodowe zwykle wykupują prywatną polisę (300-600€ miesięcznie za rodzinę). Co jeśli moje dziecko nie zostanie przyjęte do wymarzonej szkoły? Przerabiasz listy rezerwowe, kontaktujesz alternatywy, ewentualnie rok w mniej popularnej szkole. Na Malcie możliwa jest edukacja domowa, a często miejsca zwalniają się w październiku/listopadzie gdy inne rodziny wyjeżdżają. Czy dziadkowie mogą nas odwiedzać na Malcie i zostać dłużej? Obywatele UE mogą przebywać do 90 dni bez rejestracji, przy dłuższym pobycie muszą uzyskać rezydenturę. Wiele rodzin zaprasza dziadków na zimowe miesiące – to bardzo popularny model. Czy trudno się wyprowadzić z Malty? Prawnie prosto – 1-3 miesiące wypowiedzenia mieszkania, wymeldowania w urzędach. Dużo trudniej pod względem emocjonalnym i logistycznym. Przygotuj 3.000–8.000€ na koszt powrotu. Wiele rodzin wraca w ciągu pierwszych dwóch lat. Czy są aktywne niemieckie/austriackie grupy rodzinne na Malcie? Tak, bardzo aktywne grupy na Facebooku: Deutsche in Malta, Österreicher Malta, Expat Families Malta. Regularne spotkania, imprezy dla dzieci, wspólne wyjścia. Ale uważaj na zamknięcie się w bańce ekspatów – łącz kontakty lokalne z międzynarodowymi.
