Spis treści Czym naprawdę jest status Non-Dom na Malcie? Opodatkowanie na zasadzie remittance: Tak działa ten system Wymagania dotyczące statusu Non-Dom na Malcie Dla kogo status Malta Non-Dom jest odpowiedni Pułapki prawne i typowe błędy Koszty i praktyczne kroki Alternatywy dla statusu Non-Dom Najczęściej zadawane pytania Czym naprawdę jest status Non-Dom na Malcie? Siedzisz w kawiarni w Valletcie, przeglądasz swoje wyciągi bankowe i zastanawiasz się: Dlaczego właściwie płacę podatki od pieniędzy, których nigdy nie przywiozłem na Maltę? Witaj w świecie statusu Non-Dom – magicznego triku maltańskiego systemu podatkowego, który od lat przyciąga przedsiębiorców, inwestorów i emerytów z całej Europy. Status Non-Dom (Non-Domiciled Status) to specjalna regulacja podatkowa umożliwiająca rezydentom Malty płacenie podatku wyłącznie od dochodu faktycznie przekazanego lub wydanego na Malcie. Brzmi zbyt dobrze, by mogło być prawdziwe? Trochę tak – przynajmniej nie bez haczyków. Podstawowa idea systemu Non-Dom Malta rozróżnia trzy kategorie podatników: Domicylowani na Malcie: płacą podatek od całego światowego dochodu (jak w Niemczech) Rezydenci Malty ze statusem Non-Dom: płacą podatek tylko od dochodów przekazanych na Maltę Nierezydenci: płacą podatek tylko od dochodów z Malty Sedno sprawy: Możesz być rezydentem Malty, cieszyć się wszystkimi przywilejami UE, ale podatkowo jesteś traktowany tak, jakbyś pozostawiał swoje zagraniczne dochody za granicą. Przykład z praktyki Załóżmy: dr Stefan, niemiecki konsultant, zarabia rocznie 200 000 €. W Niemczech zapłaciłby ok. 70 000 € podatku. Ze statusem Non-Dom na Malcie: Dochód Przekazane na Maltę Podlegające opodatkowaniu na Malcie 200 000 € z konsultingu 50 000 € (koszty życia) 50 000 € 150 000 € zostaje za granicą 0 € 0 € Podatek Stefana na Malcie: ok. 17 500 € zamiast 70 000 €. Uwaga – to tylko połowa obrazu. Opodatkowanie na zasadzie remittance na Malcie: Tak naprawdę działa ten system Opodatkowanie na zasadzie remittance (czyli opodatkowanie oparte na przelewach) to serce statusu Non-Dom. Oznacza: podatkujesz tylko to, co wprowadzasz na Maltę. Ale co to znaczy wprowadzać pieniądze? Co uznaje się za remittance” na Maltę? Tu robi się interesująco, bo Malta definiuje to bardzo szeroko: Bezpośrednie przelewy na maltańskie konta Płatności kartą kredytową na Malcie (nawet zagraniczną kartą!) Wypłaty gotówki z maltańskich bankomatów Zakup nieruchomości ze środków zagranicznych Prezenty i pożyczki, które otrzymujesz na Malcie Diabeł tkwi w szczegółach: kupując kawę w Sliemie niemiecką kartą EC, technicznie uznaje się to za remittance twojego niemieckiego dochodu. Minimalny podatek 15 000 € i inne obowiązki Rezydenci Non-Dom muszą co najmniej 5 000 € rocznie zapłacić jako minimum tax” – niezależnie od rzeczywistych przelewów na Maltę. Dodatkowo: Rodzaj podatku Stawka Uwagi Podatek dochodowy 35% (możliwy zwrot częściowy) Tylko od remittance Minimum tax 5 000 €/rok Dla wszystkich rezydentów Non-Dom Podatek od zysków kapitałowych 0% (dla Non-Dom) O ile nie przelewasz na Maltę Rzeczywistość księgowa Pamiętam swoją pierwszą wizytę u maltańskiego księgowego. Musisz skrupulatnie dokumentować, skąd pochodzą twoje środki, powiedział. W praktyce oznacza to: Osobne konta na dochody z Malty i z zagranicy Szczegółowe rejestry wszystkich przelewów i wydatków Coroczna deklaracja podatkowa z wykazem źródeł dochodów Zbieranie paragonów za wszystkie maltańskie wydatki Co to oznacza dla ciebie? Status Non-Dom to nie system ustaw i zapomnij. Stajesz się księgowym własnego życia. Status Non-Dom na Malcie – wymagania: Czego naprawdę potrzebujesz Dobra wiadomość: formalne wymagania są proste. Zła: praktyczna strona ma swoje pułapki. Podstawowe wymagania prawne Chcąc ubiegać się o status Non-Dom musisz: Być rezydentem Malty (przebywać tam min. 183 dni w roku) Nie mieć Malty jako domicylu” (Malta nie może być twoim centrum życiowym”) Posiadać maltańskiego doradcę podatkowego (de facto obowiązkowe, choć nie przepisane prawem) Mieć konto bankowe na Malcie Zrozumienie pojęcia domicylu Tu przechodzimy do filozofii: Domicyl to nie to samo co rezydencja. Maltańskie prawo podatkowe rozróżnia miejsce, gdzie żyjesz (rezydencja) i to, które uznajesz za swoją prawdziwą ojczyznę” (domicyl). Czynniki wskazujące, że Malta nie jest twoim domicylem: Planujesz opuścić Maltę w przyszłości Twoja rodzina mieszka w kraju pochodzenia Zachowujesz silne więzi gospodarcze z krajem pochodzenia Nie mówisz po maltańsku i nie planujesz się nauczyć Reguła 183 dni w praktyce Malta jest skrupulatna. Dzień przyjazdu liczy się w całości, dzień wyjazdu nie. Od trzech lat prowadzę w Excelu rejestr wszystkich przylotów i odlotów – może to brzmi paranoicznie, ale znajomy musiał dopłacić 8 000 €, bo udokumentował tylko 181 dni pobytu. Praktyczne wskazówki do liczenia dni: Zbieraj boarding passy i skanuj je Rezerwacje hotelowe jako dodatkowy dowód Umowa najmu na Malcie pomaga w spornych przypadkach Zapas bezpieczeństwa: Sam celuję w 200+ dni, by być pewnym Szczególne zasady dla obywateli UE Jako obywatel UE masz prawo do swobodnego przemieszczania, ale to nie zastępuje maltańskich regulacji podatkowych. Wciąż musisz: Zarejestrować się jako rezydent w Identity Malta Wyrobić maltańską kartę ID Wymeldować się z niemieckiego/austriackiego/szwajcarskiego rejestru (inaczej grozi podwójne opodatkowanie) Dla kogo status Malta Non-Dom jest odpowiedni (a dla kogo absolutnie nie) Po trzech latach doświadczenia na Malcie i dziesiątkach rozmów z innymi expatami mogę stwierdzić: status Non-Dom nie zawsze się opłaca. Oto szczera ocena. Idealni kandydaci na Non-Dom 1. Przedsiębiorcy cyfrowi o wysokich dochodach Zarabiasz ponad 150 000 € rocznie, twoi klienci są rozsiani po świecie i możesz pracować zdalnie. Twój styl życia: 60 000 € wydajesz na Malcie, 90 000 € oszczędzasz/inwestujesz za granicą. 2. Inwestorzy i traderzy Żyjesz z zysków kapitałowych i możesz decydować, kiedy i gdzie realizować zyski. Na Malcie płacisz 0% podatku od nierozliczonych (poza Maltą) zysków kapitałowych. 3. Emeryci z dywersyfikowanymi dochodami Masz emeryturę, dochody z najmu i zyski kapitałowe z różnych krajów. Przy odpowiednim planowaniu, na Maltę przelewasz tylko środki na koszty życia. Dla kogo status Non-Dom NIE działa Pracownicy etatowi u jednego pracodawcy Jeśli jesteś zdalnym pracownikiem niemieckiej firmy, twoja pensja najprawdopodobniej będzie w całości opodatkowana w Niemczech. Status Non-Dom tu nie pomaga. Osoby o niskich dochodach Przy dochodzie poniżej 100 000 € rocznie minimalny podatek 15 000 € plus koszty doradztwa pochłaniają oszczędności. Zwykłe zatrudnienie na Malcie jest tańsze. Rodziny z dziećmi w wieku szkolnym Maltański system szkolny… jest wyzwaniem. Szkoły prywatne kosztują od 15 000 € za dziecko rocznie. Szybko znika przewaga podatkowa. Przykład: kiedy Non-Dom się opłaca? Dochód roczny Niemcy (ok.) Malta Non-Dom Oszczędność 100 000 € 32 000 € 25 000 €* 7 000 € 200 000 € 70 000 € 35 000 €* 35 000 € 500 000 € 190 000 € 65 000 €* 125 000 € *Założenie: 30% dochodu przelewane na Maltę, reszta zostaje za granicą Pamiętaj o ukrytych kosztach Status Non-Dom to nie tylko podatki: Doradztwo podatkowe: 3 000–8 000 € rocznie Księgowość: 2 000–4 000 € rocznie Wyższe koszty życia: Malta jest droższa, niż się wydaje Koszty alternatywne: Mniej czasu na biznes, więcej papierkowej roboty Pułapki prawne przy statusie Malta Non-Dom: Co może pójść nie tak Teraz poważnie. Po trzech latach na Malcie nasłuchałem się dość strasznych historii”, by napisać książkę. Oto najczęstsze błędy — i jak ich uniknąć. Błąd #1: Podwójne opodatkowanie przez złe wymeldowanie Klasyka: myślisz, że masz status Non-Dom na Malcie, ale Niemcy nadal traktują cię jako podatnika. Dzieje się tak, jeśli: Nie wymeldowałeś się formalnie w Niemczech Dalej masz mieszkanie w Niemczech Przebywasz w Niemczech >183 dni w roku Rzeczywisty centrum życiowe” nadal masz w Niemczech Rozwiązanie: Wyraźnie oddziel życie. Wypowiedz najem, zamknij konto, wymelduj się z GEZ — cała procedura. Błąd #2: Niedozwolona optymalizacja zysków kapitałowych Wielu rezydentów Non-Dom zakłada: Kupię akcje przez niemieckie konto maklerskie, sprzedam je tam i nie zapłacę podatku, bo nie przeleję środków na Maltę”. Błąd. Maltańskie organy podatkowe uznają, że jeśli jesteś rezydentem Malty i osiągasz zyski kapitałowe, to jest to dochód ze źródłem na Malcie — niezależnie, gdzie masz rachunek. Bezpieczniej jest: osiągać zyski kapitałowe w jurysdykcjach mających umowę z Maltą i nie przelewać ich na Maltę. Błąd #3: Niewłaściwe timing” przelewów Niemiecki konsultant otrzymuje 50 000 € za pracę z poprzedniego roku w styczniu, a środki przelewa na Maltę w lutym. pytanie: w którym roku zaksięgować ten dochód? Odpowiedź: w roku przelewu (luty), a nie wykonania usługi. To daje dwa problemy: Nieprzewidywalne wysokości podatku Możliwe podwójne opodatkowanie, jeśli kraj pochodzenia rozlicza inaczej Błąd #4: Wymogi dotyczące substance” Malta jest coraz mocniej naciskana przez UE, by udowadniać rezydencję faktyczną (substance). Czyli: musisz udowodnić, że rzeczywiście mieszkasz i pracujesz na Malcie, a nie tylko formalnie korzystasz z ulgi. Wątpliwe sytuacje: Jesteś na Malcie 200 dni, ale pracujesz tylko przez 20 Wszyscy twoi klienci/partnerzy są spoza Malty Nie masz lokalnych pracowników ani biura Zalecenie: Przynajmniej 50% czasu pracy wykonywać faktycznie na Malcie. Błąd #5: Przyszłe zmiany w przepisach Malta jest pod presją polityczną, by zmieniać system podatkowy. Możliwe zmiany to m.in.: Podniesienie minimum tax do 25 000 €+ (już dyskutowane) Zaostrzenie przepisów dotyczących domicylu Ograniczenie zasad remittance Co to dla ciebie znaczy? Miej zawsze plan B. Status Non-Dom nie powinien być jedyną strategią optymalizacyjną. Jak uzyskać status Malta Non-Dom: Koszty i praktyczne etapy Przechodzimy do praktyki. Zdecydowałeś się na status Non-Dom? Oto przewodnik krok po kroku z praktyki. Faza 1: Przygotowania w Niemczech (2–3 miesiące) Przygotowanie prawne: Konsultacja z doradcą podatkowym w Niemczech Zaplanowanie wymeldowania Dostosowanie umów i struktury biznesowej pod Maltę Analiza umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania Koszty tej fazy: 2 000–5 000 € (porady niemieckiego doradcy podatkowego) Faza 2: Uzyskanie rezydencji na Malcie (1–2 miesiące) Kroki praktyczne: Najem mieszkania (minimum 12 miesięcy, często wymagane 24 miesiące z góry) Rejestracja w Identity Malta (eRezydencja lub osobiście) Wyrobienie maltańskiej karty ID (czas oczekiwania 2–8 tygodni) Otwarcie konta bankowego (z niemieckimi dokumentami to jeszcze dość proste) Koszty tej fazy: Pozycja Koszt Uwagi Czynsz za mieszkanie 1 500–4 000 €/mies. W zależności od lokalizacji i standardu Kaucja 3 000–8 000 € Zwykle dwumiesięczny czynsz Karta ID 25 € Plus opłaty administracyjne Konto bankowe 0–500 € Zależnie od banku i wysokości wpłaty Faza 3: Wniosek o status Non-Dom (1 miesiąc) Tutaj konieczna jest współpraca z maltańskim doradcą podatkowym. Koszty zależą od złożoności sytuacji: Prosty przypadek (inwestor na etacie): 3 000–5 000 € Przypadek średni (przedsiębiorca prowadzący firmę): 5 000–8 000 € Kompleksowy przypadek (wielofirmowy, trust): 10 000 €+ Koszty stałe rocznie Rodzaj kosztu Kwota/rok Unikniony? Minimum tax 5 000 € Tak Doradztwo podatkowe 3 000–8 000 € Tak Księgowość 2 000–4 000 € Tak Koszty życia 25 000–60 000 € Tak Koszty compliance 1 000–3 000 € Zwykle tak Jak znaleźć odpowiedniego doradcę podatkowego Nie każdy maltański doradca zna się na statusie Non-Dom. Sygnały ostrzegawcze: Obiecuje 0% podatku” bez pytań Nie zna niemieckiego prawa podatkowego Odpowiada na maile tylko po maltańsku Żąda przedpłaty bez jasnego zakresu usług Dobrego doradcę poznasz po tym, że: Pyta o twoją sytuację szczegółowo Ostrzega przed potencjalnymi problemami Ma doświadczenie z klientami z twojego kraju Wyjaśnia wszystkie kroki przejrzyście Alternatywy dla statusu Malta Non-Dom: Inne drogi optymalizacji podatkowej Status Non-Dom to nie jedyna opcja. Oto inne strategie, które mogą być lepiej dopasowane do różnych sytuacji życiowych. Opcja 1: Malta Global Residence Programme Dla emerytów często atrakcyjniejsza niż Non-Dom: Podatek liniowy w wysokości 15% od dochodu zagranicznego (minimum 15 000 €/rok) Bez zasady remittance – prościej w obsłudze Dla emerytów z dochodem zagranicznym od 25 000 € korzystniejsze Opcja 2: Zwykła rezydencja na Malcie Jako obywatel UE możesz po prostu przeprowadzić się na Maltę i rozliczać się normalnie: Progresywna skala podatkowa do 35% Za to: niższe koszty życia niż w Niemczech Łatwość obsługi, brak specjalnych zasad Opcja 3: Inne kraje UE z korzyściami podatkowymi Portugalia (program NHR): 10 lat ulg podatkowych Lepiej rozwinięta infrastruktura niż Malta Wyższa jakość życia Cypr: Zasada 60 dni pobytu Brak podatku od zysków kapitałowych Podobny klimat do Malty Opcja 4: Dubaj/ZEA Przy bardzo wysokich dochodach najczęściej jeszcze korzystniejsze: 0% podatku dochodowego i od kapitału Ale: poza UE, bardziej złożona sytuacja wizowa Z reguły opłaca się od 500 000 €+ rocznego dochodu Tabela porównawcza: Malta vs. alternatywy Kryterium Malta Non-Dom Portugalia NHR Cypr Dubaj Dochód minimalny 100 000 €+ 50 000 €+ 75 000 €+ 500 000 €+ Obowiązek pobytu 183 dni 183 dni 60 dni 90 dni Dostęp do UE Tak Tak Tak Nie Jakość życia Średnia Wysoka Wysoka Bardzo wysoka Biurokracja Wysoka Średnia Średnia Niska Najczęściej zadawane pytania dotyczące statusu Malta Non-Dom Czy mogę złożyć wniosek o status Non-Dom online? Nie, musisz być osobiście na Malcie i zatrudnić maltańskiego doradcę podatkowego. Wnioski online nie są możliwe – kto twierdzi inaczej, jest nieuczciwy. Ile trwa rozpatrzenie wniosku Non-Dom? Zwykle 4–8 tygodni od momentu złożenia kompletu dokumentów. W szczycie (styczeń–marzec) do 12 tygodni. Czy muszę zamknąć konto w niemieckim banku? Nie, ale musisz umieć wykazać, które przelewy pochodzą z jakiego rachunku. Zalecam osobne konto do przelewów na Maltę. Co się dzieje, jeśli spędzę na Malcie mniej niż 183 dni? Automatycznie tracisz status rezydenta i prawo do Non-Dom. Możliwa dopłata podatku za cały rok. Czy jako pracownik najemny mogę skorzystać ze statusu Non-Dom? Teoretycznie tak, praktycznie rzadko. Jeśli twój pracodawca jest z Niemiec, pensja i tak będzie opodatkowana w Niemczech – niezależnie od statusu na Malcie. Jak wysokie są kary za błędy? Dopłaty podatkowe plus 10–50% grzywny to standard. Przy celowym uchylaniu się od podatków grozi do 18 miesięcy więzienia i grzywny do 500 000 €. Czy status Non-Dom jest na zawsze? Nie, co roku musisz ponownie udowodnić, że spełniasz wymogi. Malta zastrzega sobie prawo do zmiany zasad w dowolnym momencie. Czy mogę założyć na Malcie firmę ze statusem Non-Dom? Tak, ale zyski firmowe podlegają innym regulacjom. Konieczna jest profesjonalna pomoc, by uniknąć pułapek podatkowych. Co ze składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne? Jako rezydent Malty jesteś objęty tamtejszym systemem. Świadczenia są… skromne. Prywatne ubezpieczenie zdrowotne jest prawie niezbędne. Czy emeryt też może mieć status Non-Dom? Tak, lecz dla emerytów zwykle korzystniejszy jest Global Residence Programme. Prostszy i tańszy przy typowych dochodach emerytalnych. Moje podsumowanie po trzech latach na Malcie: Status Non-Dom to potężne narzędzie dla wybranych — ale nie cudowny lek na wszystko. Jeśli zarabiasz ponad 150 000 € rocznie, możesz pracować w dowolnym miejscu i naprawdę zamierzasz uczynić Maltę swoim głównym miejscem życia, możesz zaoszczędzić tu dziesiątki (a nawet setki) tysięcy euro rocznie. Ale nie lekceważ złożoności przepisów, kosztów oraz niepewności co do przyszłych zmian. Zasięgnij gruntownej porady, policz wszystko uczciwie i zawsze miej plan B. Malta jest wspaniała – ale tylko dobrze przygotowany podejdziesz do niej z korzyścią także podatkową.
