Internationale sociale zekerheid Malta: Jouw gids door de EU-bureaucratiejungle

Wat betekent internationale sociale zekerheid voor expats op Malta?

Kort gezegd: internationale sociale zekerheid (‘Social Security Coordination’) betekent dat jouw verzekeringsperioden en aanspraken uit Duitsland blijven tellen, ook als je naar Malta verhuist. De EU heeft hiervoor een complex regelwerk opgezet dat voorkomt dat je tussen de systemen valt of dubbel betaalt.

EU-coördinatie vs. bilaterale akkoorden

Hier wordt het interessant: Duitsland en Malta zijn allebei EU-lid, dus gelden de EU-verordeningen 883/2004 en 987/2009. Die regelen de afstemming tussen de socialezekerheidsstelsels. Dat betekent concreet:

• Gelijke behandeling: Je wordt op Malta net zo behandeld als Maltese staatsburgers
• Eén toepasselijk recht: Je betaalt sociale zekerheid slechts in één land
• Opbouw van verzekeringsjaren: Jouw Duitse bijdragen tellen in Malta gewoon mee
• Export van uitkeringen: Bepaalde pensioenen kun je ook in het andere EU-land ontvangen

Klinkt ideaal? Is het bijna – als je weet waar je op moet letten.

Jouw rechten als EU-burger op Malta

Als EU-burger heb je op Malta in principe recht op dezelfde sociale zekerheden als Maltezers. Maar – en dat is belangrijk – alleen als je correct bent aangemeld in het systeem. Ik heb al te vaak gezien dat Duitsers maandenlang zonder zorgverzekering rondliepen, omdat ze dachten dat hun Duitse polis automatisch bleef gelden.

Valkuilen bij de aanmelding

Hier gaat het vaak mis bij andere expats die ik gesproken heb:

De ‘Dat-doe-ik-later’-fout: Lisa uit München dacht dat ze zich “ooit” wel bij Jobsplus kon inschrijven. Na een fietsongeval had ze geen dekking, want de EHIC geldt alleen bij tijdelijke verblijven.

De ‘Alles-gaat-automatisch’-fout: Marco dacht dat zijn Duitse zorgverzekeraar zelf contact opnam met Malta. Spoiler: dat gebeurt niet. Je moet zelf die koppeling leggen.

De ‘Dubbele verzekering’-fout: Sommigen betalen uit onzekerheid dubbel: in Duitsland én Malta. Dat is niet alleen duur, het kan ook juridisch problemen geven.

Malta Reality Check: Het Jobsplus-loket in Ħal Far staat niet bekend om Duitse efficiëntie. Trek gerust een hele ochtend uit en neem alle documenten dubbel mee – in het Engels én notarieel vertaald.

Ziektekostenverzekering Malta: van EHIC tot lokale polis

De zorgverzekering is meestal het eerste zorgenkindje voor nieuwe Malta-gangers. Begrijpelijk – zonder fatsoenlijke dekking kan een ziekenhuisopname flink in de papieren lopen. Gelukkig heeft Malta een degelijk publiek zorgsysteem en als EU-burger heb je daar toegang toe.

Europese Ziektekostenkaart (EHIC) goed gebruiken

De EHIC (European Health Insurance Card) is je reddingsboei voor de eerste maanden – maar ook echt alleen in die periode. Ze dekt “medisch noodzakelijke zorg tijdens een tijdelijk verblijf”. Tijdelijk is hier het kernwoord.

Werk je op Malta of blijf je langer dan drie maanden, dan ben je geen toerist meer maar inwoner (‘resident’). Dan geldt de EHIC niet meer volledig. Ik ken expats die dit flink hebben onderschat:

• Anna uit Berlijn: Workation van 6 weken met EHIC – probleemloos
• Thomas uit Hamburg: Baan op Malta, na 4 maanden blindedarmontsteking – EHIC geweigerd omdat hij resident was

Overstappen naar het Maltese zorgsysteem

Zodra je werkt of zelfstandig bent op Malta, ben je automatisch verzekerd binnen het Maltese systeem. Dat loopt via Jobsplus, de Maltese arbeids- en sociale zekerheidsinstantie. Zo gaat het:

1. S1-formulier aanvragen: Opvragen bij je Duitse zorgverzekeraar (voorheen E121)
2. Aanmelden bij Jobsplus: Met S1-formulier, arbeidscontract en ID-kaart naar Ħal Far
3. Maltese ID-kaart aanvragen: Bij Identity Malta in Gwardamanġa – die heb je sowieso nodig
4. Entitlement Card ophalen: Je pasje voor het Maltese zorgsysteem

Meestal duurt dit 2-4 weken. Gedurende deze periode ben je via het S1-formulier verzekerd.

Privé-aanvullende verzekering: wanneer en waarom?

De Maltese publieke zorg is degelijk, maar geen luxe. Mater Dei Hospital is modern, maar de wachttijden kunnen fors oplopen. Een privéverzekering is interessant als:

• Je vaak specialisten nodig hebt
• Wachttijden voor jou problematisch zijn
• Je liever privéklinieken gebruikt
• Je veel binnen de EU reist

Insider-tip: Veel Duitse expats houden hun aanvullende verzekering in Duitsland aan en betalen behandelingen op Malta uit eigen zak. Simpele dingen (huisarts, medicijnen) zijn vaak goedkoper dan dure premies voor een Maltese extra polis.

Pensioenverzekering tussen Duitsland en Malta coördineren

Op het gebied van pensioen blinkt de EU-coördinatie echt uit. Jouw Duitse verzekeringsjaren gaan niet verloren, maar worden samengeteld met de Maltese jaren. Toch zijn er enkele belangrijke punten om op te letten.

Premiejaren opbouwen: zo werkt EU-coördinatie

Het principe is heel eenvoudig: elk land betaalt pensioen naar rato van de daar betaalde premies. Maar, voor het recht op uitkering, worden alle EU-jaren bij elkaar opgeteld. Een voorbeeld:

Maria’s pensioengeschiedenis:

• 25 jaar bijdragen in Duitsland
• 15 jaar bijdragen op Malta
• Totaal: 40 jaar EU-premiejaren

Resultaat: Maria ontvangt een Duits pensioen (voor 25 jaar) en een Maltees pensioen (voor 15 jaar). Zonder EU-coördinatie had ze op Malta geen recht gehad (minimumrecht: 10 jaar).

A1-verklaring bij detachering

Word je door je Duitse werkgever uitgezonden naar Malta, dan verandert er meestal weinig. Je hebt daarvoor de A1-verklaring (vroeger E101) nodig. Die bevestigt dat je in Duitsland verzekerd blijft.

Voorwaarden voor A1-verklaring:

• Tijdelijke uitzending: Maximaal 24 maanden
• Duitse werkgever: Moet in Duitsland gevestigd zijn
• Reguliere bedrijfsactiviteiten: Dus niet uitsluitend activiteit op Malta
• Voorzien terugkeer: Je keert na de uitzending terug naar Duitsland

Ik ken Duitsers die probleemloos jarenlang met een A1 op Malta werkten. De werkgever vraagt de A1 aan bij de zorgverzekeraar of pensioeninstantie.

Vrijwillige voortzetting in Duitsland

Soms is het verstandig om je Duitse pensioenverzekering vrijwillig voort te zetten. Dat kan, maar is aan voorwaarden gebonden:

Wanneer zinvol?:

• Je plant terug te keren naar Duitsland
• Je Duitse pensioenrechten zijn aanmerkelijk hoger
• Je staat op het punt te pensioneren en wilt geen nadeel

Kosten: Het minimumbedrag in 2024 is ca. €96 per maand voor de pensioenverzekering. Daarbovenop komen vaak premies voor (Duitse) zorg- en long-term care-verzekeringen.

Malta Reality: Duitsers die aanvankelijk alleen kort op Malta willen blijven, kiezen vaak voor vrijwillige voortzetting. Let op: Malta wordt zomaar je nieuwe thuis, dus betaal je misschien jarenlang dubbel.

Werkloosheidsverzekering en andere sociale uitkeringen

Werkloosheidsverzekering is een punt waarop Malta en Duitsland fors van elkaar verschillen. Goed nieuws: als EU-burger heb je recht op Maltese uitkeringen. Minder goed nieuws: die zijn fors lager dan in Duitsland.

WW bij terugkeer naar Duitsland

Hier biedt een EU-maatregel uitkomst: je kunt je Maltese verzekeringsjaren ook laten meetellen voor een WW-uitkering in Duitsland. Let op – dit werkt alleen onder bepaalde voorwaarden:

Voorwaarden voor Duitse WW met Malta-jaren:

1. Je bent minstens één dag in Duitsland verzekerd geweest
2. Je keert terug naar Duitsland en schrijft je in als werkzoekende
3. Er ligt maximaal 2 jaar tussen je laatste Duitse baan en WW-aanvraag
4. Je was verzekerd werkzaam op Malta

Voorbeeld uit mijn netwerk: Stefan werkte 3 jaar in Duitsland, daarna 2 jaar op Malta en keerde terug. Zijn Maltese premiejaren telden mee voor de Duitse WW – hij ontving WW op basis van zijn laatste Duitse loon.

Gezinsuitkeringen en kinderbijslag

Kinderbijslag is een lastig onderwerp bij internationale verhuizingen. Basisregel: het land waar je werkt en belasting betaalt, betaalt ook de toeslag. Werk je op Malta, krijg je dus Maltese kinderbijslag – zelfs als je kinderen nog in Duitsland wonen.

Maltese kinderbijslag (2024):

• Eerste kind: €3,49 per week (ca. €15 per maand)
• Tweede kind: €5,83 per week (ca. €25 per maand)
• Derde kind: €9,32 per week (ca. €40 per maand)

Je leest het goed: de Maltese kinderbijslag is schril vergeleken met de Duitse €250 per maand. Veel Duitse gezinnen proberen dan ook hun fiscaal woonland zo te regelen dat ze in Duitsland recht houden.

Arbeidsongeschiktheid en langdurige zorg

Hier wordt het lastig: een ‘Pflegeversicherung’ kent Malta niet. Ook arbeidsongeschiktheid is anders geregeld. Concreet betekent dat:

Duitse arbeidsongeschiktheidsverzekering: Meestal werelddekkend, dus geldig op Malta. Controleer wel de voorwaarden – sommige verzekeraars hebben clausules bij permanent verblijf in het buitenland.

Zorgbehoefte: Als EU-burger recht op beperkt Maltese zorgvoorzieningen, maar die zijn zeer basis. Privé voorziening is aan te raden.

Belangrijk: Veel Duitsers behouden hun Duitse privéverzekeringen (arbeidsongeschiktheid, aanvullende ziektekosten) op Malta. Dat is vaak voordeliger en biedt betere dekking dan een Maltese polis.

Stap-voor-stap: jouw sociale zekerheden overzetten naar Malta

Genoeg theorie – tijd voor de praktijk. Hier vind je een praktische roadmap om je sociale verzekeringen mee te verhuizen naar Malta. Ik heb het hele traject doorlopen (inclusief een paar omwegen waarvan jij nu leert).

Voor vertrek: welke aanvragen doen?

3 maanden voor vertrek:

1. Duitse zorgverzekeraar informeren: Geef je verhuizing naar Malta door
2. S1-formulier aanvragen: Voor overdracht van je ziektekostenverzekering
3. Pensioeninstantie informeren: Adreswijziging en voorgenomen emigratie melden
4. Arbeidsbureau informeren: Indien je WW ontvangt

1 maand voor vertrek:

1. Uitschrijven bij je gemeente: Bewijs van uitschrijving meenemen
2. Laatste werkdag Duitsland: Werkgeversverklaring voor Malta regelen
3. Diploma’s en documenten vertalen: Diploma’s, certificaten in het Engels meenemen
4. Privéverzekeringen checken: Wat blijft geldig, wat moet stopgezet worden?

Op Malta: aanmelden bij Jobsplus

Zodra je op Malta bent en een baan hebt (of zoekt), meld je je bij Jobsplus in Ħal Far. Mijn tip: ga in de ochtend en trek minstens twee uur uit. Het kan daar druk zijn, zeker na Maltese feestdagen.

Benodigde documenten voor Jobsplus:

• Maltese ID-kaart (vooraf aanvragen bij Identity Malta)
• S1-formulier van je Duitse zorgverzekeraar
• Arbeidscontract of bewijslast werkzoekend
• Bewijs uitschrijving Duitsland
• Paspoort of ID-kaart
• Laatste Duitse loonstrook

De aanmeldprocedure:

1. Nummertje trekken: Bij de automaat voor Social Security Services
2. Eerste registratie: Gegevens invoeren, Social Security-nummer krijgen
3. Zorgverzekering activeren: S1-formulier inleveren
4. Entitlement Card aanvragen: Duurt 1-2 weken

Lopende coördinatie tussen de systemen

Na aanmelding loopt veel vanzelf, maar check regelmatig of alles goed loopt:

Elke 6 maanden controleren:

• Status zorgverzekering op Malta
• Pensioenpremies worden juist afgedragen
• Duitse pensioeninstantie heeft je Maltees adres
• Bij baanwissel: opnieuw aanmelden bij Jobsplus

Jaarlijks controleren:

• Pensioeninformatie uit Duitsland opvragen
• Maltese premiejaren goed administreren
• Privéverzekeringen controleren op beperkingen

Malta-hack: Download de Jobsplus-app. Daarmee zie je je premiejaren en kun je basisgegevens online wijzigen. Zo bespaar je menig bezoek aan het kantoor.

Veelgemaakte valkuilen en hoe je ze voorkomt

Na twee jaar Malta en talloze gesprekken zie ik een patroon: steeds weer dezelfde fouten. Hier de bekendste valkuilen – en manieren om ze te omzeilen.

Gaten in de verzekering bij overschrijving

Het probleem: Tussen uitschrijving in Duitsland en inschrijving op Malta ontstaan vaak verzekeringsgaten. Vooral kritisch bij de zorgverzekering.

Klassiek scenario: Je zegt op in Duitsland op 31 maart, vliegt op 5 april naar Malta, vindt op 15 april een baan en meldt je 20 april bij Jobsplus aan. Gevolg: 20 dagen zonder zorgverzekering.

Zo voorkom je gaten:

• S1-formulier tijdig aanvragen: Nog voor vertrek uit Duitsland
• Europese Ziektekostenkaart gebruiken: Voor de eerste weken
• Tijdelijke privéverzekering: Als je verwacht langer te zoeken
• Vrijwillige voortzetting: Eventueel voor max. 1 maand

Let op fiscaal effect

Veel expats denken alleen aan sociale voorzieningen en vergeten de belasting. Terwijl die juist vaak verweven zijn:

Typische fout: Je werkt op Malta, betaalt daar belasting, maar ontvangt nog Duits kindergeld omdat de Familienkasse niet werd geïnformeerd. Gevolg: terugbetaling achteraf.

Checklist fiscale afstemming:

• Duitse fiscale woonplaats tijdig beëindigen
• Maltese fiscale woonplaats op tijd aanvragen
• Kinderbijslag/-toeslagen goed overzetten
• Dubbeltaxatieverdrag benutten
• Privépensioenregelingen fiscaal laten checken

Terugkeer naar Duitsland goed plannen

Veel expats plannen hun tijd op Malta zonder over de terugkeer na te denken – met soms dure gevolgen:

Valkuilen bij terugkeer:

1. Zorgverzekering: Je hebt mogelijk geen recht meer op het Duitse ziekenfonds
2. WW: Malta-jaren tellen niet altijd meteen mee
3. Pensioenrechten: Complexe berekening bij meerdere EU-pensioenen
4. Arbeidsongeschiktheid: Sommige verzekeringen hanteren wachttijd na terugkeer

Terugkeer slim aanpakken:

• Contact houden met Duitse zorgverzekeraar: Terugkeermogelijkheden tijdig bespreken
• WW: Binnen 3 maanden na terugkeer aanmelden
• Pensioenverzekering: Vroeg informeren, pensioenoverzicht opvragen
• Privéverzekeringen: Terugkeerclausules checken

Uit het echte leven: Julia kwam na 3 jaar Malta terug naar Duitsland. Haar Duitse zorgverzekering weigerde haar weer op te nemen – ze moest particulier verzekeren voor €600 per maand. Voorkomen had gekund door dit vóór vertrek te regelen.

Veelgestelde vragen over internationale sociale zekerheid Malta

1. Kan ik als zelfstandige op Malta ook Duitse sociale premies blijven betalen?

In de regel niet. Zelfstandigen op Malta moeten zich aanmelden bij het Maltese systeem. Alleen met A1-verklaring als uitgezonden zelfstandige (komt zelden voor) kan het soms. Vrijwillige Duitse pensioenbijdrage blijft aanvullend mogelijk.

2. Wat gebeurt er met mijn Duitse Riester-pensioen als ik naar Malta verhuis?

Riester-pensioenen zijn volgens de EU in principe overdraagbaar, maar wel complex. Je mag ze houden, maar je moet de jaarlijkse toeslagen terugbetalen.

3. Betaal ik op Malta dezelfde sociale premies als in Duitsland?

Nee, Malta hanteert andere tarieven. Werknemers betalen ca. 10% van het brutoloon (tot de maximale grondslag), werkgevers ook 10%. Vaak voordeliger dan in Duitsland.

4. Mag ik mijn Duitse zorgverzekering opzeggen als ik naar Malta verhuis?

Ja, bij verhuizing naar een andere EU-lidstaat geldt een bijzonder opzeggingsrecht. Let op: terugkeren in het wettelijke ziekenfonds lukt niet altijd. Bespreek vooraf de opties.

5. Hoe lang duurt het voordat ik op Malta verzekerd ben?

Met S1-formulier: direct bij inschrijving bij Jobsplus. Zonder S1-formulier: tot 4 weken na start werk. Overbrugging met EHIC of privéverzekering wordt aangeraden.

6. Krijg ik een lager Duits pensioen als ik op Malta heb gewerkt?

Nee, jouw Duitse pensioenrechten worden niet verminderd door Maltese jaren. Je krijgt ook nog eens een aanvullend Maltees pensioen. Beide worden afzonderlijk berekend volgens de respectieve premiejaren.

7. Wat gebeurt er als ik op Malta werkloos wordt?

Je hebt recht op Maltese werkloosheidsuitkering (laag: ca. €170 per maand). Alternatief: terug naar Duitsland en daar WW aanvragen – Maltese jaren tellen mee.

8. Moet ik mijn Duitse arbeidsongeschiktheidsverzekering opzeggen?

Nee, de meeste AOV-polissen gelden wereldwijd. Let op: sommige polissen hebben beperkingen bij langdurig verblijf in het buitenland. Check je voorwaarden en meld de verhuizing bij je verzekeraar.

9. Kan ik als gepensioneerde zonder werk naar Malta en toch verzekerd zijn voor zorg?

Ja, met het S1-formulier. Het Duitse pensioenfonds geeft het uit en Malta erkent het. Je blijft via Duitsland verzekerd, maar mag op Malta behandeld worden.

10. Hoe zit het met noodsituaties in de eerste weken?

Gebruik de EHIC voor spoedgevallen. Mater Dei Hospital behandelt alle EU-burgers. Voor geplande zorg: privékosten maken en eventueel laten vergoeden door je Duitse verzekeraar tot de Maltese dekking is gestart.